ساز ها

آیا تابه‌حال به واژه ساز ها فکر کرده‌اید؟ در واقع این کلمه به معنای ابزاری است. که برای نواختن موسیقی استفاده می‌شود. به‌طورکلی به سازهایی که در اجرای موسیقی و تولید صدا نقش دارند، ساز می‌گویند. جالب است بدانید که اولین و قدیمی‌ترین وسیله تولید موسیقی صدای انسان بوده است. و بعدها انواع ساز ها مانند سازهای کوبه‌ای، سازهای بادی و … درست شده‌اند.

انواع ساز ها

سازهای زهی

سازهای زهی همان‌طور که از نامشان پیداست. با ارتعاش سیم یا تار صدا تولید می‌کنند. معمولاً برای نواختن این نوع سازها از ضربه‌زدن یا کشیدن آرشه استفاده می‌شود. که صدای موردنظر را ایجاد می‌شود. این نوع ساز جزو اصلی ترین سازها و پر اهمیت ترین ساز در ارکستر سنفونی می‌باشد. علاوه بر این، سازهای زهی به‌طورکلی به سه دسته سازهای زهی زخمه‌ای، آرشه‌ای و کوبه‌ای تقسیم می‌شوند.

در سازهای زهی زخمه‌ای، ارتعاش از طریق زخمه زدن انگشتان ایجاد می‌شود. ازاین‌قبیل سازهای زهی می‌توان به گیتار، تار، دوتار، سه‌تار و …  اشاره کرد.

در سازهای زهی ارتعاشی که منجر به تولید صدا می‌شود. با کشیدن آرشه بر روی سیم‌ها ایجاد می‌گردد. از این نوع سازها می‌توان به کمانچه، ویلیون و قیچک اشاره کرد.

سازهای زهی کوبشی در این ساز با زدن ضربه به روی ساز صدا ایجاد می‌گردد. برای ایجاد ارتعاش در سازهای کوبشی باید با چکش مانندی به سیم‌ها ضربه زد. سازهایی مانند سنتور، ویبرافون و … در این دسته قرار می‌گیرند.

سازهای بادی

ساز بادی را می‌توان یکی از قدیمی‌ترین سازهای کشف شده تاریخ دانست. ابزاری که با سوراخ‌کردن استخوان ساخته می‌شود. برای ساختن موسیقی با این ساز باید در آن دمید و هوا ایجاد کرد. به‌این‌ترتیب با حرکت جریان هوا در آن آهنگ دلنشینی ایجاد می‌شود. البته برای دسترسی به این ابزار نیازی به جستجوی استخوان‌های حیوانات نیست. این سازها در سه نوع بادی چوبی، برنجی و بادی شست دار بازار یافت می‌شود.

ساز بادی برنجی

سازهای برنجی شامل ترومپت، ترومبون، ساکسیفون، گروه کر و … هستند. که این سازها معمولاً از مس، برنج یا حتی نقره ساخته می‌شوند.

ساز بادی شستی‌دار

منظور از ساز شستی‌دار، سازی است. که شامل بخشی به نام «شست» باشد. این سازها برای تولید صدا به انرژی مکانیکی یا الکتریکی نیاز دارند. برای مثال می‌توان به ارگ، آکاردئون، سازدهنی، نی و … اشاره کرد.

ساز بادی چوبی

سازهای بادی چوبی به دودسته بی زبانه و با زبانه تقسیم می‌شوند. در سازهای بادی چوبی بدون زبانه، صدا از برخورد هوا به تیغه هوای تعبیه شده. در بدن آنها ایجاد می‌شود. این ساز معمولاً لوله‌ها یا مجاری خالی هستند. در آنها ستونی از هوا با دمیدن نوازنده (مانند نی) مانند فلوت به لرزه درمی‌آید. و صدای موردنظر شنیده می‌شود.

اما در نوع دیگر سازهای بادی چوبی، تولید صدا کمی متفاوت است. در سازهای بادی چوبی زبانه‌دار، تولید صدا پس از دمیدن هوا، از طریق ارتعاش بخش کوچکی در جنس نی یا پلاستیک به وجود می‌آید. مانند ساز کلارینت که برای اجرای نت‌های مختلف و تغییرات در ارتفاع صدا، با باز و بسته کردن کلیدها همراه است.

سازهای کوبه‌ای

در سازهای کوبه‌ای، صدا با ضربه، تکان‌دادن، مالش یا خراش تولید می‌شود. کاربرد اصلی این نوع ساز معمولاً نواختن ضرب یا ریتم موسیقی است. البته سازهای کوبه‌ای به‌تنهایی قادر به نواختن یک ملودی هستند. این ساز مانند سازهای بادی یکی از قدیمی‌ترین سازها پس از صدای انسان هستند.

انواع ساز کوبه‌ای

می‌توان به دف، تنبک، دایره، طبل، سن، زنبورک و … اشاره کرد.

سازهای کلیددار

اگر کمی به نام این سازها دقت کنید، متوجه می‌شوید که سازهای کیبورد حاوی کیبورد هستند. کیبوردی برای پخش آهنگ و موسیقی این سازها معمولاً قیمت بالایی دارند و در اصل به سازهای غربی و اروپایی معروف هستند.

بسیاری از سازهای کیبورد به دلیل قدمت طولانی و ارزش بالا در موزه‌ها نگهداری می‌شوند. این نوع سازها علاقه‌مندان زیادی برای یادگیری دارد و علاقه‌مندان به موسیقی و سازهای باستانی نیز از طرف‌داران سازهای کیبورد هستند. پیانو که یکی از محبوب‌ترین سازهاست نیز در این دسته قرار دارد.

انواع سازهای کلیددار

شامل پیانو، ارگ، کلاوسن، کلاویکورد، چمبالو، هارپسیکورد، چلستا، آکوردئون، هارمونیکا، هارمونیون، گارمون، ویرجینال، سازهای الکترونیکی، ارگ برقی، ترمین، سینتی‌سایزر، کیبورد، گیتار الکتریک، گیتار بیس می‌شود.

سازهای الکترونیکی

سازهای الکترونیکی، نمی‌توانید برای ایجاد صدا و موسیقی تنها به نیروی مکانیکی تکیه کنید. این سازها برای تولید صدا نیاز به ارتعاش سیم باانرژی الکتریکی دارند. با این سازها باید از تکانه‌های الکتریکی برای نواختن آهنگ استفاده کرد. از سازهای الکترونیک می‌توان به سینتی‌سایزر، ارگ برقی، گیتار الکتریک، گیتار بیس و … اشاره کرد.

معرفی و آشنایی با انواع سازها و آلات موسیقی، همیشه برای علاقه‌مندان به یادگیری نواختن موسیقی جذاب بوده است. در این مقاله سعی شد موارد مختلفی از دسته‌بندی‌های سازهای متنوع موسیقی را برایتان معرفی کنیم